เซลล์นักฆ่าในระบบภูมิคุ้มกัน

เซลล์นักฆ่าในระบบภูมิคุ้มกัน (KILLER CELLS IN THE IMMUNE SYSTEM)

เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการรักษามะเร็ง ( นอกจากวิธีการผ่าตัด รังสีรักษา เคมีบำบัด และอื่น ๆ )

การรักษาโดยใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันแบบผสมผสานระหว่าง NK cells + CIK cells + T cells เพื่อประสิทธิภาพสูงสุด ซึ่งเราจะรวมเรียกว่า

การรักษาด้วย วิน เค-เซลล์” ( นั่นคือ “ Win K-Cells “ = NK cells + CIK cells + T cells ) เป็นการรักษาโดยใช้เซลล์ หลักการของการรักษานี้นำเอาเทคโนโลยีการแพทย์ระดับเซลล์ เริ่มโดยนำเลือดผู้ป่วยออกมาแล้วแยกเซลล์ชนิด PBMC นำมาเพาะเลี้ยงทางห้องปฏิบัติการ (โดยเพาะเลี้ยงนอกร่างกายผู้ป่วย) จนได้ปริมาณมากพอ จึงฉีดเซลล์ภูมิคุ้มกันนี้กลับเข้าผู้ป่วย ทำให้ผู้ป่วยมีภูมิคุ้มกันมากขึ้น คุณลักษณะพิเศษของการรักษาโดยใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันนี้ คือ ไม่เกิดพิษหรือผลเสียต่อผู้ป่วยเมื่อเทียบกับทางเลือกอื่น นอกจากนี้ยังใช้เซลล์ของผู้ป่วยเอง ( Autologous cells ) จึงมีผลข้างเคียงน้อย และไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาลซึ่งผู้ป่วยที่มีการรักษามะเร็งด้วยวิธีอื่น ๆ แล้วใช้ร่วมกับเซลล์ภูมิคุ้มกันนี้ จะทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น

Win K-Cells ประกอบด้วยเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน ที่ผสมผสานกัน ได้แก่

A. Natural Killer cells หรือ NK cells: เป็นตัวหลักในการทำหน้าที่ในการกำจัดเซลล์มะเร็งและ เชื้อไวรัส NK cells มีกลไกการแยกแยะสิ่ง

แปลกปลอมที่ต่างจากเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดอื่นๆ ที่เรียกว่า Major Histocompatibility complex (MHC) และไม่ต้องอาศัยการกระตุ้นจาก

เซลล์ระบบภูมิคุ้มกันตัวอื่นๆ

B. Cytokine induce Killer cells หรือ CIK cells คือ เซลล์เม็ดเลือดขาวที่ผ่านการกระตุ้นด้วย antigen และ/หรือ Cytokine สามารถทำลาย

เซลล์มะเร็งได้โดยไม่ต้องอาศัยกลไก Major Histocompatibility complex (MHC)

C. T cells คือ เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งเมื่อได้รับการกระตุ้นด้วย antigen จะเปลี่ยนเป็น helper T cells หรือ CD4, Cytotoxic T cells หรือ

CD8 ทำหน้าที่ในการกำจัดเซลล์มะเร็ง เชื้อโรค เชื้อไวรัส และสิ่งแปลกปลอมต่างๆ

โดยใช้หลักการนำเอาเทคโนโลยีการแพทย์ระดับเซลล์ เริ่มจากนำเลือดผู้ป่วยออกมา แล้วแยกเซลล์ชนิด PBMC นำมาเพาะเลี้ยงทางห้องปฏิบัติการ จนได้ปริมาณมากพอ จึงฉีดเซลล์ภูมิคุ้มกันนี้กลับเข้าผู้ป่วย ทำให้ผู้ป่วยมีภูมิคุ้มกันมากขึ้น คุณลักษณะพิเศษของการรักษาโดยใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันนี้ คือ ไม่เกิดพิษหรือผลเสียต่อผู้ป่วยเมื่อเทียบกับทางเลือกอื่น นอกจากนี้ยังใช้เซลล์ของผู้ป่วยเอง ( Autologous cells ) จึงมีผลข้างเคียงน้อย และไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาลซึ่งผู้ป่วยที่มีการรักษามะเร็งด้วยวิธีอื่น ๆ แล้วใช้ร่วมกับเซลล์ภูมิคุ้มกันนี้ จะทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น

เซลล์ภูมิคุ้มกัน ( Win K-Cells ) คืออะไร ?

โดยปกติ ร่างกายมีระบบภูมิคุ้มกันโรคที่จะตรวจจับและทำลายเชื้อโรคหรือไวรัส ที่เข้ามาทำลายเซลล์ ซึ่งระบบภูมิคุ้มกันโรคจะทำลายเชื้อที่บุกรุก แล้วขับออกจากร่างกาย เซลล์เม็ดเลือดขาวและเซลล์ภูมิคุ้มกันมีบทบาทสำคัญที่ทำหน้าที่นี้ เมื่อใดที่ระบบภูมิคุ้มกันโรคเสียสมดุล จะทำให้เชื้อโรคและเซลล์มะเร็งเพิ่มขึ้นในร่างกาย การรักษาโดยใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันจึงเป็นการรักษาโดยกระตุ้นให้เซลล์ภูมิคุ้มกันในร่างกายมีความเข้มแข็งยิ่งขึ้น เพื่อคืนความสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันโรคในการกำจัดหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง

สมดุลระหว่างภูมิคุ้มกันโรคกับเซลล์มะเร็ง

เมื่อเกิดการกลายพันธุ์ในเซลล์ขึ้น อาจส่งผลให้เซลล์นั้นกลายเป็นเซลล์มะเร็ง โดยทั่วไปแล้วเซลล์ที่กลายพันธุ์จะถูกกำจัดโดยระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย ซึ่งมีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้เซลล์มะเร็งเข้มแข็งกว่าเซลล์ทั่วไป เซลล์มะเร็งจะเจริญเติบโตและมีอิทธิพลเหนือเซลล์อื่น และไปทำลายระบบภูมิคุ้มกัน จึงเป็นปัจจัยต่อการพัฒนาของเซลล์มะเร็งอย่างรวดเร็ว

เมื่อเซลล์มะเร็งถูกกำจัดออกโดยการผ่าตัดหรือการฉายรังสี โดยเฉพาะการฉายรังสี อาจมีผลเสียต่อระบบภูมิคุ้มกันได้ ถึงแม้ว่าจะสามารถทำให้ระบบภูมิคุ้มกันกลับฟื้นสภาพ อย่างไรก็ตามอาจเกิดการกลับมาเป็นมะเร็งซ้ำอีกเพราะเซลล์มะเร็งถูกกำจัดออกไปได้ไม่หมด

เคมีบำบัดสามารถลดความแข็งแรงของเซลล์มะเร็งได้ในระยะสั้น และเป็นการยากที่จะกำจัดเซลล์มะเร็งได้อย่างถาวรด้วยวิธีนี้ นอกจากนี้เคมีบำบัดยังไปกดการทำงานของไขกระดูก ส่งผลเสียต่อระบบภูมิคุ้มกันโรคโดยตรง ซึ่งทำให้ง่ายต่อการติดเชื้อ แม้ว่าเคมีบำบัดจะลดขนาดมะเร็งแต่มันไม่สามารถเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันโรคเพื่อป้องกันการเกิดเป็นซ้ำได้

เซลล์มะเร็งเจริญเติบโตจนมีขนาดใหญ่ได้เพราะเซลล์มะเร็งแข็งแรงกว่าระบบภูมิคุ้มกัน แม้ว่าวิธีใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันสามารถหยุดยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็ง แต่มันไม่สามารถลดขนาดเซลล์มะเร็งได้ในระยะสั้นนอกจากต้องได้รับการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันซ้ำๆ

การรักษาด้วย วิน เค-เซลล์ (Win K-Cell therapy) หลังจากผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดหรือทางเลือกอื่นจะทำให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

วิธีการเพิ่มภูมิคุ้มกันในกรณีที่ตรวจพบว่า จำนวนและประสิทธิภาพของเซลล์เพชฌฆาตอยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่ามาตรฐาน

Lymphokine-Activated Killer Cell หรือ LAK Cell คือ วิธีการที่นำ lymphocytes มาเลี้ยงนอกร่างกาย แล้วกระตุ้นด้วย IL-2 หลังจากนั้น เซลล์จะเปลี่ยนเป็น lymphokine-activated killer cell (LAK Cell) ซึ่งมีความสำคัญต่อการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ควบคุมการเพิ่มจำนวนและการทำหน้าที่ของ T-cells ซึ่งเป็นภูมิคุ้มกันที่จัดการกับเซลล์มะเร็งได้ดียิ่งขึ้น จึงมีการนำ LAK Cells มาใช้รักษาโรคมะเร็งบางชนิด และนำมากระตุ้นเพื่อเพิ่มจำนวนของ T-cells ในร่างกายของคนไข้ในกรณีที่ตรวจพบว่า มีค่า T-cells ในร่างกายที่ต่ำกว่ามาตรฐาน ดังนั้นเมื่อนำเซลล์มากระตุ้นตามกระบวนการทางห้องปฏิบัติการ เพื่อฉีดกลับเข้าร่างกายของผู้ป่วยในขั้นตอนการรักษาต่อไป ส่วนใหญ่ LAK Cells จะเป็นการรักษาร่วมกับการรักษาอื่นๆเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เช่น การใช้ LAK Cell รักษาร่วมกับวัคซีนมะเร็ง Cancer Vaccine ( WT1-DC ) เป็นต้น