เซลล์ที

การตรวจ CD3/CD4/CD8 Cell Count คืออะไร?

คือ การตรวจวัดจำนวน CD3/CD4/CD8 ในกระแสเลือด ซึ่งเป็น CD ที่มีความจำเพาะกับเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันชนิดที่ต้องมีการกระตุ้น ( Adaptive Immune Response ) คือ กลุ่มเม็ดเลือดขาว ชนิดที่สร้างแอนติบอดี ( B cells ) หรือ กลุ่มเม็ดเลือดขาวที่เป็นหน่วยความจำ ( T cells ) และมีความสำคัญต่อการสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกาย

รู้จักกับ CD3/CD4/CD8

เซลล์ที่ทำหน้าที่ในระบบภูมิคุ้มกัน สร้างจาก Stem Cells ที่อยู่ในไขกระดูกมีหลายชนิด แต่ CD3/CD4/CD8 เกี่ยวข้องกับเซลล์เม็ดเลือดขาวขนาดเล็กที่เรียกว่า เซลล์ลิมโฟไซท์ (lymphocyte) ที่แบ่งเป็น B cells และ T cells

โดย B cells ทำหน้าที่ผลิตภูมิคุ้มกันชนิดสารน้ำที่เรียกว่า แอนติบอดี B cells จะถูกกระตุ้นด้วยแอนติเจน แล้วเปลี่ยนเป็น plasma cells เพื่อสร้างแอนติบอดีที่เฉพาะต่อแอนติเจนนั้น

T cells ทำหน้าที่ตอบสนองทางด้านเซลล์ เพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมหรือจุลชีพ แบ่งเป็น เซลล์ CD4 และ เซลล์ CD8

หน้าที่ของ CD4 และ CD8

เซลล์ CD4 คือ?

เซลล์ CD4 หรือ helper T (Th) cells เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีแอนติเจนชนิด CD4 อยู่บนผนังเซลล์ ทำหน้าที่ส่งเสริมเม็ดเลือดขาว B cell ในการสร้างแอนติบอดีจำเพาะ และ T cell เพื่อเปลี่ยน cytotoxic T cells (CTL) ดังนั้น CD4 จึงมีความสำคัญมาก เพราะมีส่วนร่วมในการส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน

เซลล์ CD8 คือ?

เซลล์ CD8 หรือ killer cells เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีแอนติเจนชนิด CD8 อยู่บนผนังเซลล์ ทำหน้าที่ทำลายเซลล์ที่มีความผิดปกติ หรือติดเชื้อจุลชีพ เซลล์ชนิดนี้จะรู้ว่าเซลล์ไหนเป็นสิ่งแปลกปลอมจากที่เซลล์นั้น ไม่มีโมเลกุลเหมือนเซลล์เม็ดเลือกขาว คือ เซลล์ HLA class I และจะทำการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันแอนติเจนจำเพาะ

กระตุ้น B Cells สร้างแอนติบอดี

B cells จะจับแอนติบอดีที่จำเพาะด้วย antibody receptor โดย B- และ T- cells มีโมเลกุล receptors ที่ผิวเซลล์เพื่อจับกับแอนติเจน สำหรับ B-cell เป็นโมเลกุลของอิมมูโนโกลบูลินที่เกาะผิวเซลล์ ส่วนของ T-cell คือ T-cell receptor, TRC หรือ CD3 เป็นโมเลกุลที่ซับซ้อนกว่า ที่จะจำและจับกับแอนติเจนที่หลากหลาย ถูกนำเสนอโดยantigen-presenting cell เท่านั้น หลังจาก antibody receptor จะนำส่วนแอนติเจนเข้ามาในเซลล์ และเปลี่ยนแปลงที่ผิวเซลล์ร่วมกับโมเลกุล HLA Class II ทำให้ T helper cell มาจับและถูกกระตุ้นด้วยแอนติบอดี จาก B cells T cell หลังจากนั้นจะหลั่งสาร lymphokines ที่ไปสั่งให้ B-cell เปลี่ยนแปลงรูปร่างเป็น plasma cell เพื่อสร้างแอนติบอดีต่อไป

Regulatory T Cell ( Treg Cell )

Regulatory T Cell ( Treg cell ) เป็นกลุ่มของเม็ดเลือดขาวกลุ่มหนึ่งซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มของลิมโฟไซต์ชนิด T cells แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ CD4+ Treg cells และ CD8+ Treg cells มีหน้าที่ในการรักษาสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย โดยป้องกันไม่ให้ T cells ที่จดจำเซลล์ของร่างกายทำลายเซลล์ของร่างกายตัวเองได้ นอกจากนี้ ยังป้องกันไม่ให้ภูมิคุ้มกันของแม่ทำอันตรายต่อทารกที่อยู่ในครรภ์ และยังช่วยยับยั้งการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีความไวต่อสิ่งแปลกปลอมมากกว่าปกติซึ่งเป็นสาเหตุของอาการแพ้หรือหอบหืดอีกด้วย

ทำไมเราต้องตรวจ TREG CELL COUNT

Treg cell ในร่างกายนั้น มีจำนวนที่แตกต่างกัน กล่าวคือ CD4+Treg cells มีจำนวน 5-10% ของจำนวนเม็ดเลือดขาวชนิด CD4+ ทั้งหมด และ CD8+ Treg cells มีจำนวน 0.1-1% ของเม็ดเลือดขาวชนิด CD8+ ทั้งหมด จำนวนของ Treg cells ทั้ง 2 กลุ่มในร่างกายสามารถบอกภาวะความเสี่ยงต่อการเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันและโรคมะเร็งได้ โดยที่

จำนวน Treg cells ที่ต่ำลง : จะทำให้ Treg cells ไม่มีความสามารถเพียงพอที่จะยับยั้งไม่ให้เม็ดเลือดขาวทำลายเซลล์ภายในร่างกายของตนเองได้ จนเป็นสาเหตุของโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง รวมถึงไม่มีความสามารถเพียงพอในการยับยั้งการทำงานของเซลล์ชนิดอื่นในระบบภูมิคุ้มกัน จึงส่งผลให้เกิดอาการแพ้ หรือก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้
จำนวน Treg cells ที่สูงขึ้น : สามารถบ่งชี้ถึงโอกาสการเป็นโรคมะเร็ง และโรคติดเชื้อไวรัส เช่น การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (HBV) , ไวรัสตับอักเสบซี (HCV), HIV และ Herpes Simplex Virus ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเริม เนื่องจาก Treg cells ช่วยทำให้เซลล์มะเร็งหรือเชื้อไวรัสสามารถหลบเลี่ยงเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันของเราได้ ส่งผลให้เซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันไม่สามารถทำลายเซลล์มะเร็งหรือเซลล์ที่ติดเชื้อดังกล่าวได้

รูปข้างต้น แสดงถึง กลไกการทำงานร่วมกันของเซลล์ต่างๆ ในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เมื่อมีการตรวจพบเซลล์มะเร็ง โดยเซลล์ที่มีหน้าที่ในการนำเสนอชิ้นส่วนของสิ่งแปลกปลอม เช่น Dendritic cells หรือ Macrophage นำเสนอชิ้นส่วนของเซลล์มะเร็งให้กับ Treg cells จากนั้น Treg cells จะไปยับยั้งการทำงานของ T cells ส่งผลให้ T cells ไม่สามารถกำจัดเซลล์มะเร็งได้

ผู้ที่ควรได้รับการตรวจวัดจำนวน Regulatory T Cell ( Treg Cell ) ในร่างกาย

บุคคลในครอบครัว หรือญาติพี่น้องมีประวัติเป็นโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง เช่น SLE
ผู้ที่อยู่ระหว่างการรักษาโรค ที่เกี่ยวข้องกับภาวะภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง
ผู้ที่อยู่ระหว่างการรักษาโรคภูมิแพ้
ผู้ที่อยู่ระหว่างการรักษาโรคมะเร็ง
ผู้ที่ติดเชื้อไวรัส ซึ่งสะท้อนถึงภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคตับ เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง
ผู้ที่พักผ่อนน้อย เครียด ขาดการออกกำลังกาย มีปัญหาเรื่องสุขภาพ
มีภาวะทุพโภชนาการ จากการรับประทานอาหารไม่ถูกสัดส่วน เช่น ขาดการบริโภคผัก หรือผลไม้อย่างเพียงพอ

วิธีเพิ่มระดับภูมิคุ้มกัน กรณีที่มีจำนวน Treg Cells อยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่ามาตรฐาน

พบแพทย์เพื่อหาข้อมูลปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองและโรคมะเร็ง
การใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันของร่างกาย
ปรับการบริโภคอาหาร เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ หรือการรับประทานวิตามินเสริมโดยเฉพาะวิตามินเอ
ออกกำลังกายอย่างเหมาะสมและเพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตอนเช้าเพื่อให้ร่างกายมีโอกาสได้รับวิตามินดีมากขึ้น
ปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตให้เหมาะสมเพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างการทำงานและการพักผ่อน